Frente Revolucionária de Timor Leste Independente

DIRECÇÃO FAFC

Coordenador – Geral

Eng. Samuel Freitas

Vice CoordenadorGeral

Alexnadre Pinto

Contactos:

Samuel Freitas (00351-913892252)

e-mail : faf-coimbra@hotmail.com

Residência Universitária de Santiago, bl. 4, 3810-193, Aveiro, Portugal.


sexta-feira, 28 de novembro de 2008

KOMUNIKADU BA IMPRENSA


FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE
FRETILIN
Dili, dia 19 de Novembru 2008

Krize orsamentál iha Timor-Leste: Alkatiri aviza PR labele ataka Tribuna Rekursu

Krítika kontra Tribunal de Recurso hosi Presidente José Ramos-Horta bele monu iha risku ba interpretasaun hanesan inapropriadu no mós potensiálmente bele estraga nasaun joven ida ne’e nia órgaun judisiál, Sekretáriu Jerál FRETILIN no mós eis primeiru ministru Timor-Leste nian, Dr. Mari Alkatiri aviza ohin.
Dr. Alkatiri husu polítiku sira atu toma kuidadu bainhira sira halo komentáriu kona-ba desizaun judisiáriu nian, no hatete: “Presidente tenke kompriende liu ema seluk katak ita nia órgaun judisiáriu presiza apoiu atu ajuda órgaun ne’e reforsa liután lei iha Timor-Leste.”
Timor Post sita Presidente Ramos-Horta iha Segunda-feira (17/11) katak nia hakarak “hau hakarak hare sira (Timor oan) hakat ba oin hodi kaer ita nia TR no juiz internasional iha kotuk” no mós katak, se juíz internasionál ida “la hatene realidade timor no kultura timor nian, nia ba deit neebe akontese, tuir deit mentalidade europa nian, entaun justisa bele laos 100%.”
Maske Presidente dehan katak nia la’ós halo hela komentáriu ruma kona-ba substánsia hosi desizaun tribunál nian, deklarasaun sira ne’e nia halo durante entrevista ida kona-ba, no mós iha kontestu, desizaun unánimu hosi Tribunál de Recurso iha dia 13 de Novembru 2008, katak parte prinsipál hosi Xanana Gusmão nia orsamentu inkonstitusionál i ilegál.
Desizaun ne’e relasiona ho transferénsia ilegál ba osan US$396 jutas ne’ebé governu hasai hosi Fundo Petrolíferu hodi hatama iha orsamentu retifikativu, no mós estabelesimentu ba fundu rezerva exesivu ida konsideradu hanesan inkonstitusionál naran Fundo de Estabilização Económico.
Membru governu Xanana Gusmão nian halo atake públiku no pesoál maka’as hasoru juíz sira ne’e tanba sira nia desizaun.
Dr. Alkatiri dehan: “Maske ha’u hatene saida maka Presidente dehan kona-ba labele halo komentáriu hasoru substánsia hosi desizaun Tribunál de Recurso nian ne’e, ha’u hatete katak komentáriu ne’e la ajuda buat ida se la’ós atu hamosu dúvida katak Presidente kestiona fali kompozisaun Tribunál de Recurso nian. Ha’u la rona Presidente nia keixa


hasoru juíz sira nia nasionalidade bainhira tribunál hakotu desizaun ida uluk, ne’ebé favorese governu Xanana nian.
“Komentáriu sira ne’e halo ita hakfodak liután bainhira ita haree katak Presidente Tribunál de Recurso nian, Sua Exelénsia Dr. Caludio Ximenes, mós Timor-oan ida.
“Ita nia juíz sira ne’e nomeadu tuir Constituição no hala’o servisu hanesan parte integrál hosi sistema judisiál Timor-Leste nian, la’ós rai-selk nian.
“Sira aplika standar ne’ebé étiku no mós aas no halo desizaun tuir Timor-Leste nia lei ho Constituição, ne’ebé Timor-Leste nia lejisladór sira maka halo iha sira nia kapasidade nu’udár reprezentante povu Timor-Leste nian.
“Ita iha setór judisiáriu ida ne’ebé foin maka moris no mós povu ida ne’ebé seidauk moris iha lei nia okos ka estadu demokrátiku ida antes 1999. Ne’e duni ita hotu-hotu tenke ser kuidadu kona-ba saida maka ita hatete kona-ba sistema judisiáriu nia lala’ok, atu evita interpreta ita nia komentáriu sira ne’e hanesan krítika motivadu polítikamente kontra tribunál.”
Dr. Alkatiri, ne’ebé iha ninia governu estabelese mós Centro de Formasaun Judiciária i ajuda harii Faculdade de Direito iha Universidade Nasionál, dehan katak juíz internasionál sira ho experiénsia ne’ebé aas dezempeña hela papél ida importante iha Timor-Leste nia sistema judisiál, inklui ajuda dezenvolve juíz lokál sira.
“Envés de halo komentáriu kona-ba órgaun judisiária, Presidente presiza hatudu ninia lideransa hodi kontribui ba buka solusaun ida ba krize orsamentál ida ne’e, ne’ebé Xanana nia governu rasik maka halo,” nia dehan.

Atu hetan tan informasaun, favór kontakta ho: José Teixeira 728 7080