Frente Revolucionária de Timor Leste Independente

DIRECÇÃO FAFC

Coordenador – Geral

Eng. Samuel Freitas

Vice CoordenadorGeral

Alexnadre Pinto

Contactos:

Samuel Freitas (00351-913892252)

e-mail : faf-coimbra@hotmail.com

Residência Universitária de Santiago, bl. 4, 3810-193, Aveiro, Portugal.


domingo, 17 de janeiro de 2010

Tanente Koronel Paixaõ, Maunana, Klamar Fuik no Falur Simu Deviza Koronel

Escrito por: CJITL Editor

Dili flash, Tenente koronel Falintil Força Defeza Timor-Leste-FFDTL nain ha´at, Falur Rate Laek, Filomeno Paixão, Pedro Klamar Fuik no Maunana hetan promosaun deviza ba Koronel.

Seremonia hasa´e deviza neé halo iha kuartel Metinaro, Dili.

Komandante F-FDTL Maijor Jeneral Taur Matan Ruak hateten koronel nain ha´at nebe mak sei simu promosaun foun neé mak sei toma konta ba komponente F-FDTL sira.

"Koronel sira neé mak sei toma responsabiliza ba ami nia komponente, dehan Maijor Jeneral Taur ba jornalista sira hafoin hasoru malu ho Prezidente da Republika José Ramos Horta, iha Palasio Presidensial Nicolau Lobato Dili".

Alende neé koalia kona ba serimonia promosaun, Maijor Jeneral Taur dehan sira mos koalia kona ba situasaun Siguransa nasaun nian injeral.

Hatan ba jornalistas kona ba prosesu kapturasaun ba autor ta´a kanek membru F-FDTL ida iha Bairo Kulau, Maijor Jeneral Taur hateten neé responsabilidade polisia nian.

Nia espera katak polisia bele kaer lalais suspeitu nebe konsege ta´a kanek membru F-FDTL tamba konhese hela atu nune´e bele prosesu tuir lei nebe vigora iha nasaun Timor-Leste.

"Polisia iha kapasidade ema ida neé porke vitima hatene", dehan nia.

Taur informa mos ba jornalista sira kona ba ro rua nebe mak governu sosa husi xina hodi fo ba F-FDTL.

Nia dehan ro rua neé sei toó iha Fulan Marsu tinan neé hafoin membru F-FDTL nain tolu nulu resin nen (36) mak tuir namanas hela treinamentu manutensaun ro neé iha xina.

Elementus naval F-FDTL sei fila hikas iha Fulan Fevreiru nia laran. (Edited news Timor Post 15/Jan).

sexta-feira, 15 de janeiro de 2010

Encontro alargado da Camissão Política Nacional da FRETILIN

Num encontro liderado por Presidente da FRETILIN Francisco Guterres "Lu Ólo" e Secretário-Geral Dr. Mari Alkatiri, ontem, na Sede do CCF, em Comoro, a Comissão Política Nacional da FRETILIN fez o seu primeiro encontro alargado para o ano de 2010.

O balanço para o ano de 2008 e 2009, planos, programas e calendário para a consolidação da FRETILIN em 2010 foram as principais agendas do encontro.

Como vamos fazer a Década 2010 - 2020, a Década de Paz, Estabilidade e Desenvolvimento - a Década de Vitória sobre a Pobreza?

Fonte: Arsenio Bano (Vice Presidente da FRETILIN)

Tradução: FAFC

terça-feira, 12 de janeiro de 2010

KOMUNIKADU BA IMPRENSA


Dili, 12 Janeiru 2010
Sekretáriu Jeral FRETILIN koalia ho Ian Martin no Xefe UNMIT kona ba paz, estabilidade no desenvolvimentu iha Timor-Leste.

Ohin dader, loron 12 fulan Janeiru, tinan 2010, Eis Primeiru Ministru no Sekretáriu Jeral FRETILIN nian, Dr. Mari Alkatiri halao enkontru formal ho ekipa teknika ONU nian, nebe lidera husi Sr. Ian Martin, hamutuk ho Xefe UNMIT foun Srª. Ahmeera Haq no ninia adjuntu, no elementu seluk ONU nian. Ekipa nee mai Timor-Leste atu halao dialogu ho lideransa no elementus sosiedade sivil Timor-Leste nian kona-ba futuro Misaun Nasoens Unidas iha Timor-Leste.

Iha entrevista ho jornalista sira banhira enkontru ramata tiha, Dr. Alkatiri hatete ba jornalistas sira katak enkontru nee positivu no produtivu tebes, tanba oportunidade diak ba nia nudar Eis-Primeiru-Ministru no governante ho experiensia maka´as, no mos nu´udar Sekretariu Jeral partidu FRETILIN, neebe partidu historiku iha rain neé no partidu ida nebe bo´ot liu hotu iha Timor-Leste, atu kontribui tan ba prosesu harii, paz, estabilidade no desenvolvimentu iha rai Timor-Leste.

"Ekipa ida neé liderada husi ema ida nebe ita hotu hatene, Sr. Ian Martin, belun diak Timor-Leste nian hori uluk kedas, mai foti ita Timor oan nia hanoin no visaun kona ba oinsá Nasoens Unidas bele tulun Timor-Leste tinan oin mai no tinan hirak tuir mai atu hetan paz, estabilidade no desenvolvimentu. Ekipa neé mak sei lori relatoriu ba Sekretariu Jeral ONU nian, nebe sei lori rekomendasaun ba Konselhu Seguransa ONU nian atu desidi UNMIT nia knaar ba tinan hirak tuir mai neé atu lao oinsá. Tamba neé mak importante ita fó ita nia hanoin ba sira atu bele tulun ita nia rain no povu diak liu tan no hetan duni benefisiu iha futuru", Alkatiri dehan.

Dr. Alkatiri hatutan katak, "FRETILIN sempre prontu atu kolabora ho komunidade Internasional tomak, liliu ONU, atu buka mekanizmu oinsá sira bele kontinua fo tulun nebe ita presiza atu harii paz no estabilidade, maibé hau dehan ba sira mos katak importante ita buka dalan atu labele hamosu fali dependensia psikolojika povu nian ba tulun hosi Komunidade Internasional. Sira bele fo tulun atu dezenvolve ita nia instituisoens no ema Timor-Leste ninia kapasidades, nunee aban bairua ita bele moris iha paz, ho estabilidade no bele halau programa desenvolvimentu neebe hasai lalais ita nia povu husi kiak."
Dr. Alkatiri informa mos ba jornalistas sira katak, nia ho ninia komitiva, neebe komposta mos husi Vice-Presidente Partidu FRETILIN nian, Deputado Arsenio Bano, no Deputado José Teixeira, no Sr. Filomeno Aleixo Assesor ba Eis-Titular/Eis PM, diskuti mos kona ba reforma ba sektor seguransa no defesa, justisa, kombate kontra KKN, desenvolvimentu humanu, desentralizasaun, eleisoens munisipais nian, no oinsá atu evita konflitu no harii dame no estabilidade.

"Ami fó FRETILIN nia hanoin kona ba assuntu barak no oinsá ONU bele fo tulun atu hadiak sektor balun no atu garante governasaun ida nebe diak tebes. Hau hatete ba sira katak ita presiza hetan consensus nasional kona ba area balun hanesan divizaun administrativa, reforma sektor defesa no seguransa, no sektor justisa, hodi harii no hametin instituisoens neebe povu tomak bele fiar no nebe halao sira nia knaar ho respeitu ba estadu de direitu demokratiku. Hau dehan katak hau preokupadu tebes ho situasaun nebe orgaun soberania la hatudu respeitu ba malu no halo interferensia oioin ba malu. Neé tenke iha mudansa."

"Kona ba ONU nia mandatu, ami FRETILIN mos konkorda kata presiza duni hanaruk tan mandatu ba tinan ida, no toó tinan 2012 ita sei presiza atu hare ho diak, ho kuidadu situasaun seguransa no estabilidade iha rai laran, no depois mak ita sei halo avaliasaun fali atu hare se ita presiza sira nia prezensa nafatin ka lae," Alkatiri deklara.

BA INFORMASAUN TAN; FAVOR DERE BA SR. FILOMENO ALEIXO IHA 734 0383

segunda-feira, 11 de janeiro de 2010

Adiamento ba Encontro Dr. Alkatiri ho SRSG Ahmeera Haq, Ian Martin no Missaun UN nian


Ba kolegas iha Media Nasional:

Enkontro nebe horseik FRETILIN media hasai, husu maluk sira atu halo kobertura, adia fali ba tuku 9 dader, aban terça-feira, loron 12 Janeiru 2010, iha fatin hanesan, Dr. Alkatiri nia residensia ofisial, iha Farol.

Deskulpa ba inconveniencia ruma.

José Teixeira
FRETILIN media

domingo, 10 de janeiro de 2010

Informação última da hora


"Notifikasaun ba Media kona ba enkontru Dr. Mari Alkatiri ho SRSG Ahmeera Haq, Ian Martin no Missaun UN nian"

Konvite ba kolegas sira iha Media Nasional atu halo kobertura ba eventu tuir mai:

Aban, hahu tuku 5 OTL lokraik, segunda-feira, 11 Janeiru 2010, Dr. Mari Alkatiri iha enkontru agendado ho Srª Ahmeera Haq, Xefe UNMIT nian, hamutuk ho Sr. Ian Martin (eis Xefe UNAMET), no ofissiais ONU seluk, atu diskuti assuntu Reforma ba Sektor Defesa no Segurança iha Timor-Leste.

Enkontru entre Dr. Alkatiri no Srª Haq no ninia komitiva atu halao iha residensia ofisial Eis Primeiru-Ministru Dr. Alkatiri nian, iha Farol, Dili.

Ba informasaun tan favor dere ba Sr. Filomeno Aleixo: 734 0383

sexta-feira, 8 de janeiro de 2010

Saudoso Komandante Ular Rihik hakoi iha Metinaro "Jardins dos Heróis" ohin dader







Fonte: Arsenio Bano (Vice Presidente da FRETILIN)

quinta-feira, 7 de janeiro de 2010

Os últimos dias de um herói, um rosto mítico sem tempo





Foto: Arsenio Bano (Vice Presidente da FRETILIN)

Sekretariu Jeral FRETILIN Dr. Mari Alkatiri fo benvindas ba Xefe UNMIT foun

Dili, 07 Janeiru 2010

Horseik loron 6 Janeiru 2010 Sekretariu Jeral FRETILIN nian simu Representante Espesial Sekretariu Geral Nasoesn Unidas iha Timor-Leste foun, bainhira nia halo visita kortesia ba residensia ofisial Dr. Mari Alkatiri iha Farol. Senhora Ahmeera Haq foun kona ain iha rain Timor-Leste hodi bainrua no horseik hasoru malu kedas ho Prezidente Repúblika Ramos Horta no tuir mai kedas hasoru malu ho Dr. Mari Alkatiri nudar Sekretariu Jeral FRETILIN nian.

Maske ida neé visita kortesia SRGS foun neé ho Dr. Alkatiri koalia kona ba assuntu balun nebe importante ba Nasaun no Povu Timor-Leste.

"Ami koalia kona ba assuntu nebe bele lori paz, estabilidade no desenvolvimentu iha rai Timor-Leste, liliu oinsa Partidu istórico no maioritariu FRETILIN sempre pronto hodi uluk kedas atu fo kontribuisaun ba paz, estabilidade no desenvolvimentu iha ita nia rain", temi Dr. Alkatiri.

Durante reuniaun Senhora Ahmeera Haq hetete ba Dr. Alkatiri katak "Povu no Nasaun Timor-Leste iha sorte boot tamba iha Partidu hanesan FRETILIN nudar oposisaun no lider oposisaun ida hanesan Dr. Alkatiri, tamba FRETILIN hatene no hatudu ona halo oposisaun ho paz sem kaer violensia", katak FRETILIN laos hanesan oposisaun balun iha rai seluk nebe nia servisu molok mai Timor-Leste.

Dr. Alkatiri reforsa nia mensagem katak FRETILIN sempre iha konviksaun atu harii paz, estabilidade no desenvolvimentu iha Nasaun Timor-Leste, no sempre laran nakloke ba no hakarak servisu ba paz, estabilidade no desenvolvimentu povu Timor-Leste nian.

"Hau repete ba nia katak FRETILIN sei halo buat hotu atu dekada 2010-2020 sai dekada ba paz, estabilidade no desenvolvimentu ba povu no Nasaun Timor-Leste tomak. Srª Haq reforsa katak oposisaun forte no kredivel hanesan FRETILIN halo dadaun no halo hodi 2007, importante tebes atu harii sistemas no instituisaun governasaun nebe forte no nebe povu tomak bele fiar. Hau konkorda ho nia no hateten ba nia katak importante ita hotu servisu atu reforsa justisa no tenke hakotu sentidu impinudade atu nuneé ita bele hametin paz, estabilidade no desenvolvimentu.

"Hau moos reforsa katak FRETILIN lakohi partidu se se deit bele usa forsas armadas ka polisia nasional atu buka hetan sira nia objektivus polítikus. Tamba neé mak prioritáriu atu reforma sektor seguransa no defesa. Ita presiza hetan konsensus nasional atu halo reforma ba sektor defesa no seguransa, maibé moos ba reforma iha sektor justisa no administrasaun públika, hodi hetan governasaun nebe mak diak".

Kona ba papel UNMIT nian to´o tinan 2012, hau hatete ba nia katak Timor-Leste sei presiza apoius husi komunidade internasional, maibé tempu to´o ona nebe ita presiza hetan mekanismu oinsa assistensia internasional neé bele kontinua maibé labele hamosu fali dependensia ba komunidade internasional. Hau kontente hatene husi Srª Haq katak Nasoens Unidas prontu atu kontinua fó apoiu fundamental iha sektor seguransa", Alkatiri reforsa.

Lider Partidu istóriku FRETILIN no SRSG foun konkorda atu halao enkontru dialogu no konsulta ho malu semanalmente.

"Ida neé importante katak FRETILIN nebe Partidu maioritariu no oposisaun de faktu tenke halo dialogo nafatin ho Xefe UNMIT hanesan ami halo uluk kedas ho Senhor Atul Kare no UNMIT. Hau hein katak FRETILIN sei kontinua fó kontribuisaun atu mantein nafatin paz no estabilidade iha Timor-Leste no atu fó apoius ba Nasoens Unidas no Komunidade Internasional halao sira nia mandatu iha Timor-Leste", dehan Dr. Alkatiri.

Se presiza informasaun ruma tan favor ida dere ba Deputadu José Teixeira: 728 7080

quarta-feira, 6 de janeiro de 2010

Timor-Leste lakon guerrilheiro no asuwain boot ida "Komandante Ular Rihik"


Ho laran triste no susar FAFC através husi meio ida neé hatoó ninia sinceras condolências ba família tomak Komandante Ular Rihik nian.


Tuir informasaun nebe mak FAFC hetan, Komandante Ular husik mundu ohin lokraik iha Hospital Guido Valadares. Causa ba ninia mate, FAFC sei desconhece.

Nudar juventude rai dobem ida neé nian, ami reconhece sakrificios no dedikasaun nebe mak Komandante halo iha tempu Resisténsias no moos iha ukun aan nia laran ba ita rain dobem. Ba ami, Komandante Ular Rihik nia naran sei hakerek iha istória Timor-Leste nian.

Ho laran triste ami husik Komandante, maibé ami sei la dehan adeus ba Komandante. Ami sei temi nafatin Komandante nia naran, buat nebe mak Komandante halo no husik hela, ami sei hatutan.

Dala ida tan, ami dehan "Timor-Leste lakon oan mane asuwain ida". Até loron ida, Komandante.


Coimbra, 06 Janeiru 2010
Nivea Alves
(Vice Coordenador-Geral do FAFC)

domingo, 3 de janeiro de 2010

Cidade Dili 2010






Foto: José Teixeira (Deputado da FRETILIN)

sexta-feira, 1 de janeiro de 2010

2009 Já foi, AMP não fez o dever de casa


Por: António Guterres

Assusta-me como o tempo passa depressa. Ainda há pouco era 2009 e estava-me a ver o reflexo das crises sócio-económica e política do meu país, descobri que afinal já estou em 2010!

No apagar das luzes de mais um ano, continuamos a deparar com os mesmos problemas que há anos nos afligem na nossa sociedade.

2009 foi o ano de retrocesso, ficou marcado por várias irreguralidades e inconstitucionalidades, e vários escândalos cometidos pelos governantes. Este foi, portanto, um ano de grande desilusão para o povo maubere. O governo não foi capaz de estabilizar o sistema financeiro, não conseguiu estimular a economia do país, houve muitos desvios do dinheiro público. Há mais despesas do que receitas. O governo falhou nas suas metas fundamentais. O presente Orçamento Geral do Estado de 2009 reflecte uma grande decepção. O governo colocou o país em desequilíbrio financeiro assinalado por um crescente desemprego, sobretudo entre jovens, e por extensas e profundas manchas de pobreza. É o Orçamento de um governo que falhou nas suas metas fundamentais de crescimento da riqueza nacional, de emprego e de combate à pobreza.

O caminho da recuperação parece uma miragem. Enquanto os governantes discutem e compartilham projectos ou propostas entre amigos e familiares, o povo reclama a justiça social. Mal despedimos de 2009, o governo já veio ao espaço público lendo as previsões e promessas ao povo. Bom, parece que o governo AMP é um grande especialista em propagandas, hoje fala uma coisa amanhã faz outra coisa. Mas uma coisa é certa o povo não está anestesiado.

2009 já foi, AMP não fez o dever de casa. O balanço e a expectativa para 2010 não param de crescer. O governo já disse que o Orçamento Geral do Estado de 2010 será aplicado para o desenvolvimento do país, ou seja, 2010 é o ano de desenvolvimento. Pois bem, com este Orçamento até eu posso dizer que quero construir um palácio. Digo isso porque os políticos são os mesmos, qualquer observador mais atento vê que o plano orçamental adoptado por este governo para o desenvolvimento do país será um investimento insustentável.

Num país como o nosso, em que o tecido económico e social é extremamente frágil, o governo deve, previamente, desenhar um programa de qualidade e que seja executável. Fazer um estudo prévio e consulta multisectorial feita com muita clareza. Há que se ter também em consideração todo o tipo de impacto cultural, ambiental e político. Tudo isto considerado garante a sustentabilidade do projecto. Mas não foi isso que o governo fez. O que aconteceu foram secretismos. Portanto, o Plano de Investimento que o governo apresentou é de prever que não consiga tirar o país, de uma forma sustentada, do estado de estagnação económica em que se encontra. Em suma, eu diria que o filme continua!