Frente Revolucionária de Timor Leste Independente

DIRECÇÃO FAFC

Coordenador – Geral

Eng. Samuel Freitas

Vice CoordenadorGeral

Alexnadre Pinto

Contactos:

Samuel Freitas (00351-913892252)

e-mail : faf-coimbra@hotmail.com

Residência Universitária de Santiago, bl. 4, 3810-193, Aveiro, Portugal.


quinta-feira, 6 de agosto de 2009

Conferensia Imprensa husi bancada FRETILIN


BANCADA PARLAMENTAR FRETILIN

Quinta –Feira, 06/08/2009

Uluk nanain bancada FRETILIN hakarak fo obrigado ba media neebe maiohin halo covertura konferensia imprensa ida nee.

Iha loron 23 fulan Junhu 2008, nudar Xefe bancada hau haruka carta idaba Provedor Direitus Humanus no Justisa ho kronologia kona ba hahalok Ministra Justisa de facto nian iha prosesu tenederizasaun no pagamentu projetu rehabilitasaun prisaun Gleno no muru prisaun Becora nian.

Iha carta nee mos bancada FRETILIN haruka dadus balun seluk neebe tuir ami nia hare iha indikasaun ma gestaun, abusu poder no hahalok krime,hanesan ita hotu temi bebeik, KKN.

Iha loron 2 fulan Julhu liu ba Provedor haruka relatorio mai bancada neebe tatoli nia gabinete nia investigasaun independent no imparsial ba funsionariu balun iha Ministeriu Justisa no Finansas, Ministra Justisa no Finansas, Ministeriu Infraestrutura , Director Prisaun Gleno no companhia UGC, nia envolvimentu no hahalok bainhira halau ida idak nia knaar iha prosesu tomak nia laran.

Resultadu tuir Provedor nia relatorio rasik mak nee:

1. Funsionarios Publikus hanesan Ofisial Aprovisionamentu Sentral Ministerio Finansas, Diretora Prizaun no Ofisiais Administrasaun e Finansas Ministerio Justisa viola Lei Nu: 8/2004 tamba la hatudu responsabilidade no transparensia. Sira viola Lei nee mos tamba halo atividade neebe prejudika estadu nia naran no dignidade , abuza poder, halau servisu hodi halakon ba estadu, sai fali kadoras ba emprezariu atu hetan kontratu murak.

2. Ministra Justisa no Finansas halo abuzu de poder no hahalok sira nee viola lei Nu: 28/1999, artigu 5 alinea (6) no lei Nu: 31/1999 artigu 2,3 no 15.

3. Kompanhia UGC viola lei Nu 31/1999.

Hodi ida nee Sr. Provedor hetan konklusaun hanesan tuir mai:
Bazeia ba rezultadu investigasaun no anlize ne'ebe iha, ekipa ba investigasaun hetan konkluzaun hanesan tuir mai :

1.Iha abuzo de poder pratikadu husi Ministra da Justisa tanba implementa aprovizionamentu por ajuste directo ba reabilitasaun la tuir regra geral nebe hakerek ona iha lei aprovizionamentu nian artigu 92.

2.Iha abuzo de poder husi ministra da Justisa no mos Ministra das Finansas tanba la fo valor ba regras ka prosedur normal nebe aplika iha aprovisionamentu nebe, kuandu laiha BOQ ho certificate Payment husi obras publika, tuir lolos aprovisionamentu labele halo pagamentu, maibe Ministra hatun despacho ba ofisial aprovisionamentu haruka halo pagamentu.

3.Iha nepotismo ba desizaun hili kompanhia UGC hanesan kontraktor ba projetu tanba diretor kompanhia Ministra nia familia.

4.Diretora prizaun ho Ministra fo informasaun la los katak, Ministerio Obras Publikas mak halo supervizaun ke realidade la nunee.

5.Iha konspirasaun entre diretora prizaun ho kompanhia tanba diretora mak fo relatorio ka informasaun ba Ministerio Justica katak, kompanhia implementa projeto 100% no diak tebes, nebe ikus mai hanesan baze atufo tan projetu reabilitasaun ba muro prizaun bekora ba kompanhia nee.

6.Iha korrupsaun tanba realidade implementasaun projetu iha prizaun Gleno la kondis ho orsamentu nebe aloka. (hare iha analize)

7.Kompanhia han osan barak husi projetu ida nee tanba implmentasaun projetu fiziku iha realidade implementa deit 53o/o nebe la kondis ho BOQ iha dokumentu.

8.Iha mos konspirasaun entre kompanhia no Ministerio Justisa ba aprovasaun orsamentu ba projeto nebe hatudu husi volume servisu no prosesu pagamentu nebe sein aprovasaun ka rekomendasaun ruma husi Ministerio Infraestrutura.

9.Ofisial aprovisionamentu la halao nia servisu ho professional tanba obedese ba nia ulun bot nia lia tuduk ka despacho nebe la tuir regras. Dever. obediensia nebe hakerek iha Estatuto Funsaun publika artigu 40.2, b) obediensia nebe nakait ba servisu no lao tuir lei laos kontra lei.

10.Razaun nebe Ministra da Justisa foti hodi deside kompanhia UGC hodi kaer fila fali reabilitasaun muru prizaun Bekora la razoavel tanba realidade implementasaun iha prizaun Gleno mos lao la los, la ezekuta tuir BOQ, no la iha supervizaun husi Ministerio Infraestruktura.

11.Iha indisius forte ba konspirasaun no korrupsaun tanba desizoens nebe Ministra foti no realidade implementasaun projetu iha kampo la fo benefisiu ba Estadu (iha kestaun kualidade no orsamentu nebe la kondis ho realidade ba konstruksaun fisiku).

SR. PORVEDOR NIA REKOMENDASAUN HANESAN TUIR MAI:

Bazeia ba rezultadu investigasaun Provedor tuir Lei No. 7/2004, hato'o rekomendasaun ka lia menon ba Orgaun ne'ebe iha kbi'it atu halo korresaun ka atu hadia. Tanba ne'e provedor rekomenda ba:

1. S.E Primeiru Ministru Sr' Kayraia Xanana Gusmdo atu :

• Hare'e didiak implementasaun projetos iha Ministdrio Justisa atu iha tempo oin mai labele tan prejudika osan estadu nian hanesan akontese iha projeto reabilitasaun prizaun Gleno nebe la kondiz ho orsamento nebe aloka.

• Atu tau matan ba Ministerio finansas hanesan ezekutor ba orsamentu estadu nian, liu-liu iha area aprovizionamentu atu nunee iha futuro aplikasaun fonte uniku no prosesu pagamentu ba kompanhias lao duni tuir regra nebe governo estabelese ona.

• Husu atu foti medidas ba Ministra das Finansas no Ministra da Justisa nebe halo abuzo de poder, tanba iha kazu prizaun Gleno Ministra hatun despacho halo pagamentu l00% ba kompanhia nebe la halo nia dever diak ( implementa deit 53% maibe halo pagamentu 100%, nebe prejudika estadu ou governo. Ministra da Justisa rasik halo pedidu pagamentu ba companhia nebe sei iha relasaun familiar nebe la halo sira nia dever ho diak maibe hetan pagamentu nebe favorese tebes, hanesan temi iha analize. Bele foti medidas ruma hasoru Ministra da Justica no Ministra das Finansas tuir kompetensia S. E. PreimeiroMinistro tanba abuzo de poder nebe sira halo.

• Bele foti sansaun administrativas ruma hasoru ofisial de Aprovizionamentu nebe la halo nia funsaun tuir lei, maibe tuir orientasaun nebe la los, no mos diretora Prizaun nebe futu lia ho kompanhia no mos ofisial sertifikador Ministerio Justisa nian nebe informasaun katak projetu halo 100% no diak tebes.

• Atu foti medidas mos hasoru Ministerio Infraestruktura tanba hanesan agensia teknika nebe fo garantia ba kualidade konstruksaun no implementasaun projetu sira governo nian sira la foti kestaun wainhira Ministerio Justisa la involve sira iha prosesu tomak.

2. Rekomenda ba Ministerio Publiku atu halo investigasaun klean ba kazu nee tanba iha indisius forte ba konspirasaun no korrupsaun tanba realidade implementasaun projetu la kondis ho orsamentu nebe iha (Bazeia ba rezultadu inspeksaun konsultan Tekniku ho investigador iha prizaun Gleno), maibe Ministra da Justisa ho apoiu Ministerio Finansas prosesa pagamentu 100% ba kompanhia UGC. Sugere mos atu Ministerio Publico bele bolu mos Sr. SdC, hanesan sasin iha kazu nee tanba informasaun nebe iha katak, Kompanhia nee mak hahu uluk halo reabilitasaun iha prizaun Gleno maibe fulan ida deit la iha kontinuasaun.

Maluk Timor-Leste. Relatoriu husi investigasaun ida neebe tuir relatorio neebe ami le nee klean no kompreensivu liu. Relatoriu nee lori mos inspesaun ida husi tecnicos no hetan documentus no lia sasin husi ema hotu inklui Ministra Justisa no finansas.

Realtoriu nia rezultadu no rekomendasaun ne klaru, no agora Primeiru Ministru de facto la iha alternative seluk. Nia tenke hasai Ministra rua nee tamba abuzu de poder neebe seriu tebe tebes no lakon ba estadu.

Ministra de facto rua nee hatudu ona katak sira nia hahalok la tuir lei. Ministra Finansas ita keta haluha mos hatudu ona katak nia pronto atu manipula prosesu rekrutamentu no ikus liu assina kontratu ida neebe falsu atu hatama nia maluk ba servisu iha nia kantor nudar assessor internasional ho vensimentu bo’ot to’o lalehan.

Iha nee Ministra rua hatudu katak sira la iha kompetensia atu kaer sira nia pasta no pronto atu selu kompanhia atu satisfas kompanhia nia benefisiu maibe la tau matan ba estadu nia benesfisiu, Povo maubere nia benefisiu tuir sira nia dever.

Investigasaun ida nee mosu tuir bancada FRETILIN nia kexa ba Provedor.Uluk, Sua Excelensia Sr. Primieru Ministru de facto ezigi bebeik diak liu haruka ba investigasaun. Agora bancada FRETILIN hetan resultadu ida neebe hatudu indikasaun forte abuzu de poder, konspirasaun no korrupsaun husi membru governu ninian, ita hotu hein nia kumpri ho nia dever no hasai sira.

Resultadu investigasaun nee mos hatudu lissaun bo’ot ida ba funsionariu sira. Imi labele halo deit tuir imi nia Ministru, Vice Ministru ka bo’ot seluk nia hakarak. Imi nia lei dehan klaru imi tenke halo tuir lei. Ordem ida neebe imi hanoin illegal, diak liu imi halo despacho ba membru governu ka se se iha imi nia leten hatete katak imi sei la halo tuir sira nia hakarak tamba la tuir lei.

Sei lae imi mos bele hetan sansaun hanesan Provedor rekomenda ka imi mos bele hetan demissaun ka hasoru prosesu iha Tribunal tamba viola lei.

Ba informasaun tan dere ba 737 8247