Frente Revolucionária de Timor Leste Independente

DIRECÇÃO FAFC

Coordenador – Geral

Eng. Samuel Freitas

Vice CoordenadorGeral

Alexnadre Pinto

Contactos:

Samuel Freitas (00351-913892252)

e-mail : faf-coimbra@hotmail.com

Residência Universitária de Santiago, bl. 4, 3810-193, Aveiro, Portugal.


segunda-feira, 10 de agosto de 2009

Komunikadu ba Imprensa

FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE
FRETILIN

Segunda, 10 Agostu 2009
FRETILIN: Ukun nain labele abusa tan instituisaun independenti

Xefe bancada parlamentar FRETILIN nian iha Parlamentu Nasional, Sr. Aniceto Guterres, ohin ezigi ba governu de facto Xanana Gusmao nian atu retira deklarasoens neebe halo iha komunikadu ba imprensa, tuir neebe sira ataka Provedor direitus Humanus no Justisa nasaun nian tanba relatoriu neebe nia hakerek hatudu liman katak iha indikasoens korrupsaun no abuzu poder husi Ministra Justisa no Ministra Finansas.

“Bancada FRETILIN ezigi ba governu de facto atu husu deskulpa ba Provedor, ba ninia adjuntu sira no ninia staff tomak, tanba deklarasoens neebe fo sai husi governu nia porta voz Sr Agio Pereira iha loron 7 Agosto, hasoru sira hotu,” Sr Guterres dehan.

Sr Pereira nia deklarasoens, katak Provedor nia relatoriu “iha motivasaun politika” no la iha “meritu ka factus atu basea nia konklusoens” nee tama iha komunikadu ida ho titulu: “Provedor neebe atu sai ona fo sai relatoriu falsu.”

“Ami preokupa katak Sr. Pereria nia deklarasoens nee buka atu desacredita no tesik ain ba resultadu investigasaun Provedoria nian, no atu influensia investigasaun neebe atu tuir mai aban bain rua,” Guterres akuza.

Reportagem iha media iha semana liu ba dehan katak Provedor entrega relatoriu sanulu ba Ministeriu Publiku neebe rekomenda prosesu hasoru ofisiais publikus balun. “Maske ami seidauk iha detalhus tomak, ami rona katak iha mos rekomendasoens Ministeriu Publiku loke prosesu hasoru membru governu balun seluk. Laos deit Ministra rua nee. Iha fulan liu ba Presidenti Republika Dr. Jose Ramos Horta mos informa ona ba media katak nia husu Provedor investiga kazus balun neebe kona governu hanesan kazu fo’os MTCI nian,” temik Guterres.

“Ba ami nee klaru los katak Sr Pereira seidauk sani Provedor nia relatoriu. Relatoriu nee klean tebetebes, no baseadu ba documentus husi aporvisionamentu no kontratus. Provedoria foti mos deklarasoens husi membrus governu rasik hanesan Ministra sira, no fusnionarius sira. Relatoriu temik Ministra nia deklarasoens mos. Oinsa Sr Pereira bele kritika dehan fali la iha base factus? Nia sani ba relatoriu entaun nia bele hare katak realidade oin seluk duni,” nia dehan

Ida nee laos dalan uluk neebe Governu Xanana Gusmao nian ataka instituisaun independent ida tanba desizaun fo sai la tuir sira nia hakarak. Sr Pereira fo sai criticas ba publiku hasoru Tribunal Rekurusu bainhira tribunal nee deklara orsamentu geral estadu 2008 nian balun illegal no inkonstitusional.

“Bainhira sira nia ema iha Konselhu Superior Magistratura, no neebe mos Sekretariu Geral partidu CNRT nian, Dionisio Babo Soares hola medidas halo manipulasaun hasai Juiz Tribunal Rekursu Ivo Rosa, Sr Pereira apoia manipulasoens hirak nee, no hatudu momos nia la iha liu respeitu ba dotrina demokratika no konstitusional kona ba separasaun poderes no orgauns soberania hanesan ezekutivu, legislature no judisiariu,” Guterres dehan.

Desde 2006 mak Governu de facto ida nee publikamente ameasa jornalista sira tamba sira halo reportagem ba notisias neebe sira la gosta, no haruka Polisia uza gas matan atu halo repressaun ba estudante sira neebe halo demonstrasaun ho dame hasoru korrupsaun iha kampus universitariu.

Sr Pereira nia komunikadu ba imprensa dehan mos katak Provedor nee kandidatu FRETILIN nian no maioria FRETILIN mak hili nia iha Parlamentu nasional iha tempu neeba, nudar sira nia ema.

Nee la los. Realidade mak nee. Provedor nee hetan nomeasaun husi Parlamentu nasional iha tinan 2004 liu ho votos husi partidu opozisaun mos neebe uluk iha assentu iha uma fukun iha tempu neeba, laos deit FRETILIn mak vota ba nia. Nia terseiru candidatu depois de candidatu rua seluk la liu tamba la hetan consensus. Ikus liu nia mak hetan apoiu husi partidu oioin.

Sr Guterres dehan katak, “ Provedor uluk kedas nunka sees aan husi fo sai relatoriu neebe iha impaktu negative mos ba Governu FRETILIN iha tempu liu ba. Provedor no staff tomak iha Provedoria sempre halau sira nia knaar hatudu inparsialidade no independensia hodi tempu sira hetan tomada posse.

“Ami preokupa tebetebes katak Governu de facto nia atakes hasoru Provedoria Direitus Humanus no Justisa nee buka atu tesi sira nia ain no ba komissaun independenti ka orgaun inependenti sira seluk tuir mai. Ami hare hanesan avizu ida ba sira: ‘Imi labele hasoru ami.’ Nee ami hare hanesan ameasa ida ba Komissaun Anti Korrupsaun mos karik. Se KAK hamosu relatoriu hasoru sira aban bairua sira sei dehan saida karik? Karik sira sei buka atu hatama sira nia ema iha KAK atu halo tuir sira nia hakarak deit karik? Karik Ministeriu Publiku hasai prosesu hasoru membru governu de factu ruma entaun sira dei dehan Ministeriu Publiku ka Porkuradora Geral mos parsial no laos independenti karik? FRETILIn sei la husik situasaun nee mosu.

“Lei neebe harii KAK nee ita hotu iha uma fukun tenke iha orgulhu, tamba mosu husi resultadu ita hotu nia esforsu, hetan konsensu no hetan approvasaun ho unanimidade,” Guterres deklara. “KAK no lei nee sei servi Povu no Nasaun ho diak, maibe atu nunee duni, ita ukun nain hotu tenki hatudu respeitu total ba instituisaun sira nee no labele koalia arbiru deit ataka sira hanesan Sr Prereira halo foin dadauk bainhira nia hatan ba Porvedoria nia relatoriu.”

Guterres dehan katak Konstituisaun RDTL nian mak temi poder no funsaun ba Provedor nudar investigador independent no imparsial. Tanba nee ukun nain hotu tenke respeita nia estatutu konstitusional no legal no hatudu disiplina atu la halo deklarasoens hasoru sira. Sei lae ema nunka respeita instituisaun ida aban bainrua, entaun estadu de direitu demokratiku nunka lao ba oin iha ita nia rain.

Se presiza informasaun seluk tan dere ba Sr. Abrao Tilman, Ofisial Media bancada FRETILIN +670 734 5195