KONA-BA MATERIA HUSI DEKLARASAUN SR. RUI LOPES IHA TRIBUNAL
Terça-feira, 29 de Setembro de 2009
1 - Sr. Rui Lopes ema ida nebe iha loron Tersa-feira 23 Setembru 2009, halo teatru isteriku boot ida iha Tribunal laran. Ekipa Defeza Sra.Angelita Pires nian sei lamenta ba Tribunal kona-ba, kontiudu, maneira no estilu nebe nia fo’o nia deklarasaun. Defeza sei husu Tribunal atu fo’o konsiderasaun sekarik Tribunal Distritai Dili, Tribunal ida nebe seriu no profisional, sei simu ka lae, deklarasaun ida nebe isteriku, emosional no mamok ho evidensias, hodi Tribunal bele tetu sekarik bazeia ba Sr. Rui Lopes nia teatru, se ninia deklarasaun validu juridikamente. Kazu 11 de Fevereiru 2008, kazu ida nebe seriu no todan tebes, no kazu ida nebe mundu tomak, komunidade internasional no nasional, tau matan no halo monotorizasaun makas. Ekipa Defeza Angelita Pires nian hakarak reforsa katak Tribunal maka Orgaun Soberanu ida nebe ezekuta Lei iha rai laran, no Lei ne’e sobre ema hotu, hodi nune Tribunal merese ema hotu nia respeitu tomak.
2 - Konforme reportajen barak husi Krize 2006, hatudu katak Sr. Rui Lopes uluk nudar partisipante aktivu ida iha Krise 2006. Reportajen media nian hatudu katak nia fo’o motivasaun ba joven barak atu sunu sidade Dili no mos ba Timor oan sira atu oho malu durante Krize 2006 ne’e. Eziste mos videos no entrevista nebe Sr. Rui Lopes rasik maka fo’o, durante tempu ne’e, nebe hatudu no bele sai hanesan evidensia ba nia hahalok hirak ne’e tanba Kazu 11 de Fevereiru 2008 iha ligasaun direta ho Krize 2006. Kapitulo III husi Kodegu Penal RDTL nian –Krimes Kontra Paz no Liberdade la admite kondutu hirak ne’e.
3 - Sr. Rui Lopes rasik Tersa-feira admite katak nia rasik iha ema no sae hanesan informaten para deskobre Mj. Alfredo Reinado nia aktividades. Nia admite tan katak nia sai hakabesik no sai hanesan belun ho Major Alfredo Reinado maibe, maske Mj. Alfredo la hatene, nia mos buka informasaun liu husi nia intelijensia rasik hodi fo’o ba ema seluk. Sra. Angelita Pires maka Mj. Alfredo nia doben, no tanba ne’e Sr. Rui Lopes hatudu sujestaun ida katak, klaramente Sra. Angelita bele sai hanesan obstaklu hodi nia (Lopes) labele hetan nia objektivu.Tanba ne’e maka nia laran moras no siak lo’os Sra. Angelita Pires. Sr. Rui deklara liu tan iha Tribunal katak Mj. Alfredo Reinado ema Kobarde ida tanba deit Mj. Alfredo defende nia doben Angelita durante nia moris.
4 - Kontrariu ho deklarasaun husi Sr. Rui Lopes, MUNJ no Dr. Benevides Barros nunka ses aan ka separa husik Mj. Alfredo Reinado tanba sira sei halo reuniaun barak to’o loron 6, 8, 9, 10 Fevereiro 2008. Exixte provas dokumental barak iha prosesu laran nebe bele prova buat hirak ne’e.
5 - Buat hotu nebe Sr. Rui Lopes koalia kontra Sra Angelita Pires bazeia deit ba gossip no rumores. Sr. Rui Lopes la diretamente hare’e ho nia matan rasik ka rona ho nia tilun rasik. Tanba ne’e , liafuan hirak nebe nia koalia iha Tribunal la iha valor juridiku. Artigu 120 husi Codegu Prosesu Penal RDTL nian la aseita ka fo’o dalan ba deklarasaun ida nebe hanesan ne’e.
6 - Nomos, wainhira Ekipa Defeza husu ba Sr. Rui Lopes para atu aprezenta provas ruma ba Tribunal, nia rasik admite katak nia la iha evidensia konkretu ruma atu apoiu ka fundamenta alegasaun hirak nebe nia halo kontra Sr. Angelita Pires, maibe nia rona deit husi ema seluk.
7 - Kona-ba perguntas balun nebe Agelita Pires nia Defeza husu ba Sr.Rui Lopes, nia hatan katak:
a) Nia nunka hare’e ho nia matan rasik Mj. Alfredo Reinado de baixu de ifluensia drogas ka hemu/fuma drogas ruma;
b) Uluk antes akontesimentu 11 Fevereiru 2008, nia rasik nunka iha konhesimentu katak Mj. Alfredo no nia elementus ruma uza drogas ruma;
c) Nia rasik konsidera katak laos krime se ema ida ba kaer kareta pasear ka liu husi estrada nebe liu husi Presidente nia uma oin;
d) Nia deklara mos iha Tribunal katak, Senhora ida nebe ema seluk, no Laos Angelita Pires, nebe ba duni hamutuk ho nia Sr. Rui Lopes, hodi han no hemu ho Mj. Alfredo no ema nee rasik maka lori whiskey tua botir 4 hodi fo’o ba mate bian Mj. Alfredo Reinado hemu;
8 - Deklarasaun nebe Sr. Rui Lopes fo’o iha Tribunal la iha legalidade tanba desde uluk kedas nia hatudu ona katak nia enemigu Sra. Angelita nian. Evedensia ne’e hatudu durante entrevista ida iha 2008, nebe nia fo‘o ba jornalista portugeza ida naran Felicia Cabrito husi Jornal Publico, nebe Sr. Rui Lopes ataka, insulta no defama makas Mj. Alfredo nia doben ne’e. Kasete no reportajen ne’e Defeza sei hatama ba Tribunal, tanba tuir lei nebe vigora iha RDTL, Tribunal labele simu deklarasaun ida nebe nakonu ho parsialidade. Konforme reportajen husi media internasional barak, inklui mos reportajen jornalista Felicia Cabrito nian, Sr. Rui Lopes ema ida nebe rekonhesido hanesan Chefe Autonomia nian, nebe simu apoiu makas husi TNI, durante okupasaun Indonésia nomos durante 1999, tempu ida nebe Milisia no TNI halo Krimes Kontra Umanidade no atrosidades barak kontra Povu Timor Leste.
9 - Kona ba buat hirak nebe Sr. Rui Lopes hatete dehan katak nia rona komentariu husi arguidos Sr. Gastão Salsinha no Sr. Marcelo Caetano, ami Ekipa Defeza Pires nian deklara kata liafuan hirak ne’e falsu tanba bazeia deit ba rumores ka evidensia nebe falsifikadu. Ita hotu hatene, ho mos provas barak husi reportajen media nian rasik, hatudu katak membrus do Governo balun, ba hasoru malu dala barak ho arguidus hira ne’e antes de entrega sira ba autoridades policial. Sr. Rui Lopes rasik hatete ba Tribunal katak nia rasik hasoru malu ho arguidos balun iha Indonesia depois de akontesimentu 11 Fevereiru 2008, no nia rasik subar sira iha nia familia nia uma no la informa ba policia. Asaun ne’e hatudu momos katak eziste indikasaun makas katak ema balun iha intensaun a’at atu utiliza ami nia kilente, Sra. Angelita Pires, hodisai Bibi Kassu Sala ba ema seluk nia krime.
10 - Relatoriu Autopsia Forensik la hatudu katak matebian Mj. Alfredo Reinado ka Sr. Leoplodino Exposto iha drogas iha sira nia isin ka ran laran momentu nee.
11 - Iha Sr. Rui Lopes nia primeira deklarasaun nebe nia fo’o ba policia, nia dehan katak nia hatene konkretamente katak eziste konta bankaria ida ho naran Sra. Angelita Pires no Sr. Alfredo Reinado nian. Maibe wainhira Defeza husu nia atu aprezenta Banku nia naran, konta nia numeru, Banco ne’e iha rai nebe, Sr. Rui Lopes deklara katak nia so hatene buat ne’e tanba nia rona ema balun kolia liafuan nee iha telivizaun depois de akontesimentu 11 de Fevereiru 2008. Kona-ba konta bankaria nebe refere Ekipa Defeza bele deklara kedas katak iha provas dokumental husi Banco husi rai nebe deit nebe deklara katak konta bankaria LA EZISTE duni nomos tanba nee maka Ministerio Publico rasik la hatama pontu nee iha akuzasaun/prosessu laran.
12 - Wainhira Defeza husu ba provas konkretas, Sr. Rui Lopes hatan kata nia laiha dokumentus, videos, fotos ka gravasaun kasetes ruma nebe bele apoiu ka suporta alegasaun hirak nebe nia halo kontra Sra. Angelita Pires.
13 - Sr. Rui Lopes rasik deklara ba Tribunal katak desde uluk kedas nia rasik maka sosa fardas no ekipamentu oin-oin ba Mj. Alfredo Reinado no nia elementus. Tuir Kodegu Penal RDTL, Kapitulo III, Krimes Kontra Pas no Liberdade ka husi kualker rai selu-seluk, wainhira ema civil ida nebe laiha autoridade legal, no liu husi dalan illegal, ba sosa fardas no ekipamentu militar ba grupu ida , subar ema nebe autoridades judicial no policial buka, ema ne’e halo krime boot no viola Kodegu Penal no Konstituisaun rasik.
14 - Wainhira Defeza husu ba Sr. Rui Lopes se nia sei hanoin hetan ba nia envolvimentu iha Krize 2006, nebe nia dehan nia iha kilat barak no hakilar katak nia ho nia maluk sira pronto atu oho ema ka mate ka moris hodi hatun Governu lejitimu, Sr. Rui Lopes lakon kontrole no sai emosianal demais, no nia hatudu momos katak nia deklarasaun nakonu ho isteriku no emosaun negative no laiha kredebilidade. Sr. Rui Lopes rasik hateten no hatudu momos ba Tribunal katak to’o agora nia rasik sei iha envolvementu ka ligasaun ho ema balun nebe uluk iha interese makas atu hatun Governo lejitimu ida husi 2002-2006. Nia deklara tan katak laos deit nia, maibe ema boot barak nebe fo’o apoiu ba Mj. Alfredo no nia elementos. Sr. Rui Lopes laos ema funsionariu Governo ka Parlamentu nian, nia Laos FDTL, PNTL, UNPOL ka Ofisial UN nian, para bele halao knar instituisaun hirak ne’e nian, entaun nia envolvimentu ne’e bele mos levanta perguntas barak ba Defeza no Tribunal.
15 - Equipa Defeza Sra. Angelita Pires nian, laiha prekupasaun ruma kona-ba Sr. Rui Lopes nia deklarasaun tanba deklarasun nebe nia fo’o iha Tribunal lahia provas konkretu ruma, nakanu ho rumores deit, no hatudu odiu makas ba Sr. Angelita Pires, no hodi nune, bazeia ba deklarasaun ne’e, hatudu momos katak talvez Sr. Rui Lopes iha interese privadu ruma husik kotuk hodi kolia liafuan falsu hirak ne’e kontra ami nia kliente.
Dili, 25 Setembru 2009
JOHN TIPPETT
QC EKIPA DEFEZA JURIKA HUSI SRA. ANGELITA PIRES
