Frente Revolucionária de Timor Leste Independente

DIRECÇÃO FAFC

Coordenador – Geral

Eng. Samuel Freitas

Vice CoordenadorGeral

Alexnadre Pinto

Contactos:

Samuel Freitas (00351-913892252)

e-mail : faf-coimbra@hotmail.com

Residência Universitária de Santiago, bl. 4, 3810-193, Aveiro, Portugal.


segunda-feira, 29 de junho de 2009

BANCADA PARLAMENTAR DA FRETILIN


Declarasaun Politica
Dili, 29 de Junho de 2009
Husi: Deputado Fretilin, Inacio Freitas Moreira

Nai Presidente Parlamento Nacional.
Ex.Cias

Deputado sira hanesan representante Povo nia, iha dever hodi haburas, no hamentin uma fukun ne’e nia knaar, hodi tatoli Povu nia preocupação ba Governo, no sai Povu nia lian, nia isin, no materializa povo nia mehi hodi hametin ita nia independência. Hau nudar Deputado hussi bancada FRETILIN iha knaar no iha competência tomak atu tatoli Povu nia lian no hussu ba Governo, tuir art. 9°, alinea h, no artigos 137° e 138° Rejimento uma fukun nia rasik.

Hau halo requerimento ida ne’e hau hakarak hussu ba Governo atu bele hatan resposta ho escrito tuir Konstituição da República artigo 101°no. 2 e artigo 107°. Atu nune’e ita hotu bele hakruk ka halo tuir lei nebe iha.

Declaração Politica.

►Ohin ami hakarak koalia kona ba Politica Governo ida ne’e nia nebe hatete katak tinan ida ne’e “Tinan de Infrastrutura maibe realidadela hatudo buat ida. Koalia kona ba infrastruturas, los duni laos koalia deit ba Estradas, edificações, pontes, maibe bele mos refere ba iha áreas seluk. Hanesan ita hotu rona Shr. Domingos Cairo koalia iha TVTL hatete katak tinan 2009 sira aloka 11 milhões ba hadiah estradas. Maibe osan nebe aloka hodi sosa kareta foun barak liu. Decisão Politica hanesan ne’e mak salah. Lolos hadiah uluk lai estradas mak halo plano sosa kareta. Tamba estradas bahinra condição la diak, kareta sira foun mos bele at lalais deit. Piur liu kareta mak sosa barak liu iha tinan rua nia laran ne’e.

Tamba ne’e ami hakarak hatete katak Governo de Facto ida ne’e:
1.La iha Plano Estratégico nebe diak.
2.Osan bara barak mak gasta, la tuir procedimentos legais.

Nai Presidente no maluk deputados sira hotu.

Declaração ohin nia hau hakarak concentra ba iha projectos Físicos hanesan Edificações, no Pontes.

Hanesan bancada Fretilin hakilar be bei beik e sei hakilar nafatin kona ba projectos hirak ne’e, nebe halo plano la diak, implementação mos latuir plano nebe iha, piur liu Projectos de Edificações barak liu mak halo la hotu, e projecto balu foin halo hussi 25% - 40% maibe Ukun Nain sira decide halo pagamento 100%. Companhia nebe halo projectos hirak ne’e, halo hela deit “Garantia Banco” ba Ministério nebe responsabiliza.

Edificação posto UPF ida iha Oecussi halo fali iha área nebe dehan Indonésia nia. Ikus mai obriga tenke hapara construção ne’e.Tamba saída mak la buka informação ruma antes atu hahu Edificação ne,e?

Orçamento hira mak aloka ba Construção ne’e? Osan hira mak gasta ba Projecto ne’e? Ami hanoin decisão kona ba projecto ne’e tenke halo investigação, tamba hahalok hanesan ne’e iha intenção corrupção.

Nai Presidente no maluk deputados sira.

Intenção Governo ida ne’e nia lakohi iha “Care Over”.

Ami hanoin, Care Over sira ne’e mos diak tamba, realidade hatudo katak Governo Fretilin hussik hela Care Over balu nebe Governo de facto ida ne’e halo Cerimonias kua fita to’o oin loron.

Oin sa los se karik projecto ruma seidauk hotu bain hira ano fiscal remata?

Tuir explicações nebe Governo de Facto ida ne’e halo, dehan orçamento hirak ne’e realoca fila fali ba ano fiscal nebe tuir, so para hatete deit katak osan nebe planea ba tinan fiscal ida bele gasta 100% e lakohi iha care over.

Ba ami, decisão hanesan ne’e salah, iha intenção nebe la diak, tamba ita sei la hatene lolos projecto físico ruma nebe halo hela, percentagem hira mak hotu ona.

Ita haluha tiha katak tecnicamente calculo nebe halo atu halo projecto físico ruma tenke atinge 100% tuir orçamento nebe aloka tiha ona. Piur liu iha informação katak projecto balu nebe foin to’o deit 25 –40% haruka selu tiha 100%. Hahalok hanesan ne’e mak grave, ida ne’e mak dehan corrupção, colusão no nepotismo.

Hanesan realidade hatudo momos katak, Construção Hopistal Referral Baucau desde hahu construção iha 2007 to’o oin loron seidauk hatudo sinal ruma nebe diak ba projecto nebe refere. Lolos Hospital ne’e horas ne’e povo Baucau bele usa ona hodi halo tratamento ba moras.

Ami hanoin Problema nebe acontece kona ba Projecto Construção ne’e Nain Ulun sira hotu hatene, distintos Deputados balu mos hatene tamba liu tiha ona tinan ida resin maka halo fiscalização maibe resultado la hatudo progresso diak ruma to’o oin loron.

Maluk sira, tuir ami nia hanoin, Projecto ne’e la lao ba oin tamba iha interesse ruma iha laran. Hanesan ita nia Jornal Nacional balu fo sai katak iha ema balu nebe halo pressão ba Companhia, hodi hussu buat oinoin, tamba ne’e mak projecto ne’e la lao ba oin.

Cómico liu ministérios sira ne’e dun malu fali. A’at liu tan hapara fali Companhia nebe halo hela projecto ne’e atu retender fali tan, Projecto ne’e, tamba deit dehan laiha capacidade financial.

Iha provas katak Companhia ne’e hakerek tiha ona carta ida ba Sua Ex.Cia Sr Kai rala Xanana Gusmão iha dia 14 de Abril de 2009 atu halo Amandemen ba Contrato ne’e, maibe nem ema ida toma responsabilidade ela halo caso ruma ba projecto ne’e.

Iha dia 3 de Junho de 2009 Companhia ne’e haruka tan carta de testemunho ba processo tomak construção nia, ba Sr Eng. Mário Carascalao, maibe to’o oin loron ema ida seidauk hare problema ne’e.

Atu informa ba ita hotu katak tuir lolos Companhia Morgin Construction Ltd. halo nia relatório nebe completo, atu hussu apoio ba Ministério competente atu bele organiza oin sa para projecto ne’e bele hotu lalais.

Maibe ami hare, buat hotu nebe relaciona ho Projecto ne’e labele lao ba oin tamba iha duni interesse iha laran.

Iha sábado dia 27 de Junho ami ba halo fiscalização iha terreno nebe ami recolha informações hatete katak iha individuo balu hussi ministério balu nebe hakarak halo intervenção nebe la diak, nakonu ho interesse atu Projecto ne’e labele lao.

Hanesan Oposição de Facto ami hakarak hussu:

Tamba saída mak Projecto ne’e atu lao ona ba tinan rua sempre iha deit problemas?

Ministério ida nebe los mak tenke responsabiliza?

Tamba saída mak Ministérios competentes dun malu fali tamba deit projecto ne’e?

Tamba saída mak Projecto ida ne’e hakarak retender fali?

Se karik hanesan ne’e duni, iha momento neba, tamba saída mak la halo processo aprovisionamento ho diak?

Maluk sira, perguntas hirak ne’e grave, afinal das contas buat ruma mak subar hela iha kotuk.. Se los duni, buat ruma mak subar duni iha kotuk, ami fiar katak Projecto ne’e sei la hotu.

Orçamento ba Construção Hospital Referral Baucau hamutuk: $ 4,886,734.90. Tamba ne’e Projecto Construção Hospital Referral Baucau tenke halo duni investigação tamba informações nebe iha kona ba assunto ne’e iha Indicação Corrupção, colusão e nepotismo.

Nai Presidente no maluk Deputados sira.

Tuir mai ami hakarak konvida ita hotu atu hare problema Ponte Mota Be Mos Camnasa Suai, e projecto reabilitação estrada urbana iha DistritoViqueque.

Problema hussi projecto boot rua ne’e ami hakarak hatete katak ne’e iha Corrupção, colusão e nepotismo. Ami la precisa tan esplica problemas nebe relaciona ho projectos ne’e tamba ita hotu hatene tiha ona.

Ami hakarak kestiona, tamba saída mak companhia ida bele hetan projecto boot rua iha Ano fiscal ida nia laran deit? Projecto Edificação, edifício Judiciário nia iha Caicoli mos companhia ne’e mak manan tender, maibe halo sub contrato ba companhia seluk. Problema nebe mosu hussi projecto tolu ne’e hanesan deit, katak la selu trabalhadores sira nia osan, laiha capacidade financial no mos capacidade recursos humanos.

Piur liu projecto mos la lao.Tamba saída mak bele acontece hanesan ne’e? Oin sa Governo de facto ida ne’e halo processo Aprovisionamento?

Ami hanoin iha buat ruma nebe lao la los, ne’e hatudo iha duni corrupção. Ne’e ami hakarak hatete incapacidade Governo ida ne’e nia, no la iha responsabilidade.Tamba ne’e ami hussi bancada Fretilin hakarak hussu ba ministério competente atu bele mai iha uma fukun hodi hatan no esplica ba hahalok hirak ne’e.

BA INFORMASAUN SELUK TAN DERE BA DEPUTADU INACIO MOREIRA 746 6168