FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE
FRETILIN
FRETILIN
Dili, 11 de Juñu 2009
Banku Mundiál tenke transparenti liu ho assuntu eskándalu kona-ba saláriu ba asesór internasionál sira.
Banku Mundiál halo diplomasia midar-midar hodi taka falta ba dezonestidade bainhira sira trata alegasaun sériu hasoru Ministra das Finansas de facto Timor-Leste nian, Sra. Emília Pires, kona-ba ‘eskándalu ho asesór internasionál sira,’ Sekretáriu Jerál FRETILIN Mari Akatiri hatete ohin.
Hafoin Vise Prezidente Banku Mundiál vizita Dili, Banku Mundiál hasai komunikadu ida ba mídia iha dia 6 de Juñu 2009 hodi gava Ministériu das Finansas maibé sira taka ibun kona-ba eskándalu ne’e.
Jornál Tempo Semanal ho The Weekend Australian iha dia 24 ho 25 de Abril 2009 publika detallus barak kona-ba kontratu ba asesór internasionál husi Banku Mundiál ho programa ida finansiadu husi doadór sira naran PFMCBP, ne’ebé ho objetivu atu hametin kapasidade Ministériu Finansas nian.
Asesór lubuk ida mak sai kontratadu maski sira laiha kualifikasaun ho/ ou experiénsia rekeridu, maibé sira hetan saláriu ida boot tebetebes. Asesór sira ne’e balu afinál mesak Ministra Pires ho Primeiru Ministru Gusmão nia kolega di’ak no ema neebe politikamente hamutuk ho sira.
Mari Alkatiri dehan komunikadu de imprensa ne’e halo finje katak buat hotu-hotu la’o di’ak hela iha programa PFMCBP ho jestaun iha finansas.
“Ita bele kompriende sé de’it mak lee komunikadu de imprensa husi Banku Mundiál ne’e karik bele hanoin fali katak sira neebe foin daudauk foti alegasaun seriu kontra ministra de factu kona ba PFMCBP ne’e, hanesan membru parlamentu husi partidu oioin, sosiedade sivíl ho analista nasionál ho internasionál sira seluk ne’ebé hatudu preokupasaun grave, hotu laiha razaun nein ida atu foti ida nee.
“Banku Mundiál hatudu momoos katak sira preokupa liu ho sira nia relasaun ho governu duké ho honestidade no transparénsia iha Ministériu das Finansas nia jestaun ba osan husi parseiru de dezenvolvimentu sira.
“Hahalok nune’e halo ema barak iha Timor-Leste hanoin fali katak parese ke Banku Mundiál buka halo kong-kali-kong ho Ministra das Finansas nia hahalok sira ne’e ho taka falta ba alegasaun oioin hasoru ministra ne’e nia hahalok ladi’ak bainhira nia kontrata ninia belun di’ak sira ho saláriu ne’ebé eskandalozu.”
Alkatiri dehan katak FRETILIN mantein nafatin ninia apelu atu husu auditoria independente externa ida ba kazu kontratu “asesór internal sira”, ho rezultadu ne’ebé sei loke tomak ba públiku.
“Maibé, tanba governu de facto ida ne’e agora buka hela dalan atu taka hotu buat sira ne’ebé mak akontese iha PFMCBP, agora presiza karik investigasaun parlamentár ka prosesu judisiál ruma atu hetan lia los,” nia kontinua.
“FRETILIN ho reprezentante sira husi partidu sira seluk, inklui membru parlamentu husi AMP rasik, hatama tiha ona rekerimentu formál liu dalan neen ba Ministra das Finansas atu mai iha Parlamentu hodi responde ba alegasaun iha kazu ida ne’e maibé to’o ohin laiha resposta.
“Agora ofisiál seniór ida husi Banku Mundiál mai vizita ami nia rai, parese mai ho misaun sériu ida ligadu ho alegasaun oioin kontra Ministra ne’e ho PFMCBP, maibé sira la dehan buat ida ba públiku kona-ba saida mak Banku Mundiál halo daudauk atu tau filafali transparénsia ho honestidade ba nia fatin.
“Maski ho preokupasaun bo'ot no barak liu mak mosu husi Parlamentu kona ba porjetu ida nee, Vise Prezidente Banku Mundiál nian la buka atu hasoru ho delegasaun parlamentár nein ida, ka hasoru ho FRETILIN nu’udár partidu boot liu iha Parlamentu.
"Parese reprezentante Banku Mundiál ne’e la rekoñese kualkér papél ruma ba Parlamentu, partikulármente ba Opozisaun atu hala’o papél ruma iha Timor-Leste nia governasaun demokrátika. Ida ne’e pontu de vista diplomátika ida ho risku aas ba Banku" dehan Alkatiri.
Alkatiri hatutan katak Banku Mundiál nia liafuan-murak ba PFMCBP ne’e ignora tiha faktu katak mais de metade husi osan US$550 milloins ba orsamentu geral estadu tinan 2008 nian gasta liu husi cash diretamenti liu transferensias publikas, ne’ebé la presiza administrasaun finanseira ida todan.
Persentajen boot liu husi orsamentu ne’e sira gasta ba beins I servisus ho saláriu, no ita hotu hatene katak aprovizionamentu ba beins I servisus husi governu ida ne’e barak liu mak halo liu husi kontratu single source, sein halo tender ruma, i ajuda ona hamosu alegasaun séria no mós espesífika ba korrupsaun. Kona-ba orsamentu ba
investimentu kapitál ki’ik mós hanesan de’it.
“Até Vise Primeiru Ministru de facto, Sr. Mario Carrascalão mós dehan iha Radio Australia iha dia 29 de Maiu katak 20% husi orsamentu ne’e lakon hotu tanba gasta arbiru de’it. Nia dehan ba Timor Post iha dia 28 de Maiu 2009 katak tuir relatóriu husi Inspetór Jerál, 50% funsionáriu públiku maka hetan suspeisaun dehan sira mós involve iha korrupsaun; i iha Timor Post iha dia 24 de Abríl 2009, jornál ne’e sita Sr. Mario Carrascalão hodi dehan katak investigasaun husi Inspetór Jerál hatudu katak Ministériu das Finansas maka korruptu liu hotu-hotu.
“Hanesan mos Bispu Dioseze Baucau nian, Amu Basilio do Nascimento dehan ona katak populasaun rurál ka sira ne’ebé la hela iha Dili seidauk haree benefísiu ruma husi orsamentu boboot sira ne’e, no mós katak iha Dili mos, só ema uitoan de’it mak benefisia (entrevista iha TVTL iha 24 de Maiu 2009.”
Favór kontakta ho Sr. Filomeno Aleixo atu hetan informasaun tan 724 3460.
Hafoin Vise Prezidente Banku Mundiál vizita Dili, Banku Mundiál hasai komunikadu ida ba mídia iha dia 6 de Juñu 2009 hodi gava Ministériu das Finansas maibé sira taka ibun kona-ba eskándalu ne’e.
Jornál Tempo Semanal ho The Weekend Australian iha dia 24 ho 25 de Abril 2009 publika detallus barak kona-ba kontratu ba asesór internasionál husi Banku Mundiál ho programa ida finansiadu husi doadór sira naran PFMCBP, ne’ebé ho objetivu atu hametin kapasidade Ministériu Finansas nian.
Asesór lubuk ida mak sai kontratadu maski sira laiha kualifikasaun ho/ ou experiénsia rekeridu, maibé sira hetan saláriu ida boot tebetebes. Asesór sira ne’e balu afinál mesak Ministra Pires ho Primeiru Ministru Gusmão nia kolega di’ak no ema neebe politikamente hamutuk ho sira.
Mari Alkatiri dehan komunikadu de imprensa ne’e halo finje katak buat hotu-hotu la’o di’ak hela iha programa PFMCBP ho jestaun iha finansas.
“Ita bele kompriende sé de’it mak lee komunikadu de imprensa husi Banku Mundiál ne’e karik bele hanoin fali katak sira neebe foin daudauk foti alegasaun seriu kontra ministra de factu kona ba PFMCBP ne’e, hanesan membru parlamentu husi partidu oioin, sosiedade sivíl ho analista nasionál ho internasionál sira seluk ne’ebé hatudu preokupasaun grave, hotu laiha razaun nein ida atu foti ida nee.
“Banku Mundiál hatudu momoos katak sira preokupa liu ho sira nia relasaun ho governu duké ho honestidade no transparénsia iha Ministériu das Finansas nia jestaun ba osan husi parseiru de dezenvolvimentu sira.
“Hahalok nune’e halo ema barak iha Timor-Leste hanoin fali katak parese ke Banku Mundiál buka halo kong-kali-kong ho Ministra das Finansas nia hahalok sira ne’e ho taka falta ba alegasaun oioin hasoru ministra ne’e nia hahalok ladi’ak bainhira nia kontrata ninia belun di’ak sira ho saláriu ne’ebé eskandalozu.”
Alkatiri dehan katak FRETILIN mantein nafatin ninia apelu atu husu auditoria independente externa ida ba kazu kontratu “asesór internal sira”, ho rezultadu ne’ebé sei loke tomak ba públiku.
“Maibé, tanba governu de facto ida ne’e agora buka hela dalan atu taka hotu buat sira ne’ebé mak akontese iha PFMCBP, agora presiza karik investigasaun parlamentár ka prosesu judisiál ruma atu hetan lia los,” nia kontinua.
“FRETILIN ho reprezentante sira husi partidu sira seluk, inklui membru parlamentu husi AMP rasik, hatama tiha ona rekerimentu formál liu dalan neen ba Ministra das Finansas atu mai iha Parlamentu hodi responde ba alegasaun iha kazu ida ne’e maibé to’o ohin laiha resposta.
“Agora ofisiál seniór ida husi Banku Mundiál mai vizita ami nia rai, parese mai ho misaun sériu ida ligadu ho alegasaun oioin kontra Ministra ne’e ho PFMCBP, maibé sira la dehan buat ida ba públiku kona-ba saida mak Banku Mundiál halo daudauk atu tau filafali transparénsia ho honestidade ba nia fatin.
“Maski ho preokupasaun bo'ot no barak liu mak mosu husi Parlamentu kona ba porjetu ida nee, Vise Prezidente Banku Mundiál nian la buka atu hasoru ho delegasaun parlamentár nein ida, ka hasoru ho FRETILIN nu’udár partidu boot liu iha Parlamentu.
"Parese reprezentante Banku Mundiál ne’e la rekoñese kualkér papél ruma ba Parlamentu, partikulármente ba Opozisaun atu hala’o papél ruma iha Timor-Leste nia governasaun demokrátika. Ida ne’e pontu de vista diplomátika ida ho risku aas ba Banku" dehan Alkatiri.
Alkatiri hatutan katak Banku Mundiál nia liafuan-murak ba PFMCBP ne’e ignora tiha faktu katak mais de metade husi osan US$550 milloins ba orsamentu geral estadu tinan 2008 nian gasta liu husi cash diretamenti liu transferensias publikas, ne’ebé la presiza administrasaun finanseira ida todan.
Persentajen boot liu husi orsamentu ne’e sira gasta ba beins I servisus ho saláriu, no ita hotu hatene katak aprovizionamentu ba beins I servisus husi governu ida ne’e barak liu mak halo liu husi kontratu single source, sein halo tender ruma, i ajuda ona hamosu alegasaun séria no mós espesífika ba korrupsaun. Kona-ba orsamentu ba
investimentu kapitál ki’ik mós hanesan de’it.
“Até Vise Primeiru Ministru de facto, Sr. Mario Carrascalão mós dehan iha Radio Australia iha dia 29 de Maiu katak 20% husi orsamentu ne’e lakon hotu tanba gasta arbiru de’it. Nia dehan ba Timor Post iha dia 28 de Maiu 2009 katak tuir relatóriu husi Inspetór Jerál, 50% funsionáriu públiku maka hetan suspeisaun dehan sira mós involve iha korrupsaun; i iha Timor Post iha dia 24 de Abríl 2009, jornál ne’e sita Sr. Mario Carrascalão hodi dehan katak investigasaun husi Inspetór Jerál hatudu katak Ministériu das Finansas maka korruptu liu hotu-hotu.
“Hanesan mos Bispu Dioseze Baucau nian, Amu Basilio do Nascimento dehan ona katak populasaun rurál ka sira ne’ebé la hela iha Dili seidauk haree benefísiu ruma husi orsamentu boboot sira ne’e, no mós katak iha Dili mos, só ema uitoan de’it mak benefisia (entrevista iha TVTL iha 24 de Maiu 2009.”
Favór kontakta ho Sr. Filomeno Aleixo atu hetan informasaun tan 724 3460.
